Απολιθώματα

Το απολιθωμένο δάσος Λήμνου

Η δημιουργία του απολιθωμένου δάσους συνδέεται άμεσα με την ηφαιστειακή δράση της ευρύτερης περιοχής του Αιγαίου κατά τη διάρκεια κυρίως του Μειοκαίνου, πριν από 20 περίπου εκατομμύρια χρόνια. Εκείνη την εποχή υπήρχε μια γενικευμένη ηφαιστειακή δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή του ΒΑ Αιγαίου και τη Μικρά Ασία εξαιτίας της οποίας δημιουργήθηκαν τόσο το Απολιθωμένο Δάσος στη Λήμνο όσο και το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου, ενώ είναι γνωστό ότι στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ των δύο νησιών έχουν βρεθεί ιστάμενοι και κατακείμενοι απολιθωμένοι κορμοί δένδρων.

Η ηφαιστειακή δράση συνδέεται με την κυκλοφορία θερμών διαλυμάτων πλούσιων σε διοξείδιο του πυριτίου. Τα τελευταία εισέδυσαν και διαπότισαν τα ηφαιστειακά πετρώματα, στα οποία ήδη βρίσκονταν οι κορμοί των δένδρων και έτσι άρχισε η διαδικασία της απολίθωσης, δηλαδή η αντικατάσταση μόριο προς μόριο, της οργανικής φυτικής ύλης από το πυρίτιο. Η μεγαλύτερη εμφάνιση των φυτικών λειψάνων και κορμών της Λήμνου παρατηρείται μέσα στους πυροκλαστικούς σχηματισμούς της ενότητας Μούδρου, Ρωμανού, Βάρους, Κότσινα και Πορτιανού.

Κατά την απολίθωση, η οποία στην περίπτωση του Απολιθωμένου Δάσους της Λήμνου είναι τέλεια, διατηρούνται σε άριστη κατάσταση τα εξωτερικά μορφολογικά γνωρίσματα των κορμών των δέντρων, π.χ. οι αυξητικοί δακτύλιοι, αποτυπώματα φλοιού κ.λπ., καθώς επίσης και η εσωτερική δομή του απολιθωμένου ξύλου, από τη μικροσκοπική μελέτη της οποίας προσδιορίζεται το γένος ή το είδος του απολιθωμένου δένδρου.

Το Απολιθωμένο Δάσος της Λήμνου αποτελεί ένα μοναδικό φυσικό μνημείο. Ανακηρύχθηκε προστατευόμενο μνημείο της φύσης το 2013.